Błąd krytyczny rozszerzenia [sigplus]: Dla folderu galerii obrazów article/sredniowieczne_mury_szczecina/relikty_murów_Szczecin2.jpg oczekiwana jest względna ścieżka do folderu startowego określonego w konfiguracji rozszerzenia w zapleczu systemu Joomla!.

Średniowieczne mury obronne Szczecina:

{gallery width=550 height=550 alignment=center borderstyle=none}article/sredniowieczne_mury_szczecina/mury_sredniowieczne_szczecina.jpg{/gallery}

   Pierwsze wzmianki o murach obronnych Szczecina pochodzą z 1283r., zatem jeszcze przez długi okres po lokacji z lat 1237 i 1243 miasto  otoczone było, co najmniej częściowo, wałem drewniano-ziemnym^[1]. Budowa murów kamienno-ceglanych musiała trwać długo skoro jeszcze w 1318r. miał miejsce spór Rady Miejskiej z zakonem franciszkanów dotyczący finansowania ich budowy w rejonie kościoła i klasztoru^[2]. Na przełomie XIII i XIVw. Szczecin był już jednak otoczony murem i fosą, których przebieg w zasadzie nie zmienił się aż do XVIIIw.^[3] I tak np. w latach 1346-1347 mieszczanie szczecińscy zostali zmuszeni do wzniesienia w ramach odszkodowania dla księcia - nowego dworu położonego w pobliżu istniejącego już muru obronnego miasta ^[4]. Fortyfikacje miejskie wzmacniano następnie wielokrotnie np. poprzez budowę bastei przed bramami oraz pogłębianie fosy^[5].

   Najstarszy przekaz ikonograficzny stanowi widok miasta autorstwa Georga Brauna i Fransa Hogenberga z dzieła Civitas Orbis Terrarum, wydanego w Kolonii około 1590r. Ukazano na nim miasto otoczone murami obronnymi ujmującymi teren o odrysie zbliżonym do prostokąta, którego trzy boki poprowadzono od strony lądu, a czwarty od strony koryta Odry. Na obwodzie murów rozmieszczono 4 bramy: Panieńską ( u wylotu ul.Panieńskiej ), Młyńską ( u wylotu ul.Młyńskiej ), Passawską ( u wylotu obecnje ul.Podgórnej  ), Św.Ducha ( u wylotu ul.Św.Ducha ) oraz furty ( głównie prowadzące na nabrzeże portowe ), a pomiędzy nimi 29 wież. Bramy przedstawiono jako prostopadłościenne wieże o wyróżniającej je wysokości z przejazdem bramnym w przyziemiu, zaopatrzone od strony przedpola miasta w przedbramia o zróżnicowanej formie. Pozostałe wieże o formie cylindrycznej lub prostopadłościennej uchwycono z dobrze czytelnymi szczegółami takimi jak zwieńczenie blankami lub dachem namiotowym, bądź też o kształcie stożkowym. Mury przedstawiono jako zwieńczone blankami ( zębcami ), bez ganku obronnego. Od strony przedpola mury poprzedzała przeszkoda w postaci fosy ( w większości suchej ).

   Formę i stan zachowania średniowiecznych murów obronnych z okresu nowożytnego zanotował  Ernst August Nordt w 1721r. po przejęciu Szczecina przez Prusy w swoim: Plan de la ville de Stettin Anno MDCCXXI . Ukazano w nim miasto otoczone nowożytnymi fortyfikacjami bastionowymi  z zachowanym na ich zapleczu od strony lądu  pełnym obwodem średniowiecznych murów obronnych. Od strony Odry mury zachowały się tylko częściowo na skrajach od strony pn. i pd. Łącznie na planie wykazano 5 bram ( u wylotu ul.Szerokiej, obecnie Kardynała Wyszyńskiego dodano Bramę Nową ) oraz 44 różnego rodzaju budowli wieżowych, w tym 5 wież prostopadłościennych pełniących funkcję bram lub furt portowych, 14 pozostałych wież prostopadłościennych, 16 baszt łupinowych na planie prostokątnym oraz 9 wież cylindrycznych. 

    Zniszczenie niemal całości średniowiecznych murów obronnych nastąpiło w konsekwencji budowy w latach 1724-1740^[6] nowych fortyfikacji twierdzy szczecińskiej przez Fryderyka Wilhelma I^[7]. W 2 poł XVIIIw. wyburzono ich pozostałości i zasypano istniejące dotychczas odcinki fosy^[8].

Przypisy: